KEES BUDDINGH’ pagina 2

KEES BUDDINGH’ PAGINA - 2

Schaken en fantasie dieren

gingen samen bij C. Buddingh'

SOEST/DORDRECHT – 16.05.17 Hans Berrevoets

Het beroemdste gedicht van Dordrecht, de blauwbilgorgel, wordt 75 jaar. De Dordtse dichter/schaker C. Buddingh' (1918-1985) krijgt daarom aandacht vanaf zaterdag 28 oktober dit jaar in het museum Soest. Volgend jaar volgt zijn eigen stad Dordrecht. Het is immers eind 2017 precies 75 jaar geleden zijn gedicht de blauwbilgorgel schreef in sanatorium Zonnegloren in Soest. Het is bekend bij jong en oud, want de Dordtenaar maakte in eigen woorden nieuwe fantasie dieren.

De geboorte van de blauwbilgorgel op het bed in Soest gebeurde tussen contacten door mede-patiënt en medeschaker Constant Orbaan. Het kuren kon immers niet zonder tijdverdrijf en daarom schreef en schaakte Buddingh' veel. Tussen Orbaan en Buddingh' lag nog een patiënt, volgens onderzoek van biograaf Wim Huijser.

Schaken en kuren werd mede mogelijk dankzij het regelmatige bezoek van Dordtse schaker Adri van der Willigen (geboren 1921) aan Kees. Ook werden zetten en schaakbelevenissen doorgegeven per briefkaart. In deze sfeer was er ook ruimte om nieuwe dieren geboren te laten worden, althans met de volledige dichterlijke vrijheid van Kees.

Die herinneringen komen weer tot leven.

Het handschrift van de dichter * De blauwbilgorgel van Katinka van Haren

Het bestuur van het museum Soest, vindt het feit dat de Dordtenaar twee lange periodes in de jaren veertig van de vorige eeuw in het sanatorium kuurde een belangrijk gegeven voor de eigen stadshistorie. ,,Het museum wil de herinneringen aan Zonnegloren levend houden en daar hoort Buddingh' en het ontstaan van de blauwbilgorgel natuurlijk bij. Helaas zijn alle gebouwen van het sanatorium gesloopt, maar we denken erover na om op die plek in de natuur zichtbaar te maken dat Buddingh' daar de blauwbilgorgel schreef’, aldus voorzitter Cees Vos. In het museum Soest is al een uitgebreide permanente expositie ingericht over het sanatorium later ziekenhuis Zonnegloren. Het grote pand, eens een klooster, heeft zelf een grote zaal waar de sterke schaakclub Soest speelt. Het plan leeft dan ook al om de club van Kees (schaakclub Dordrecht) in november te laten uitkomen tegen Soest. Of het idee lukt, is nog niet bekend.

Voorzitter Hans Berrevoets van het Buddingh' genootschap is blij dat er in het museum Soest in elk geval in de periode van 28 oktober 2017 tot en met 26 november 2017 een expositie komt van Buddingh' samengesteld door biograaf Wim Huijser en kunstenares Katinka van Haren. “We hopen dat de herinneringen aan Buddingh' tot meer activiteiten leiden, want de blauwbilgorgel blijft nog steeds mensen inspireren." Dat mensen in Soest eens een wandeling door het groen kunnen beginnen na eerst met het werk van Buddingh' te hebben kennis gemaakt, vindt Berrevoets geweldig. ,,Zonnegloren, de blauwbilgorgel en Buddingh' horen in de literaire herinneringen aan Kees bij elkaar".

Het is de opzet dat het Buddingh' programma in Soest in 2018 in Dordrecht een vervolg krijgt. In dat jaar wordt ook stil gestaan dat de dichter honderd jaar geleden in Dordrecht werd geboren. Hij behoort tot de vier beroemde zonen van Dordrecht die het geboortejaar 1918 delen. Naast Budidngh' zijn dat Aart Alblas, Otto Dicke en Kors Monster. De vier zonen staan woensdagavond 17 mei ook centraal op een inspiratie bijeenkomst in het Dordrechts Museum.

In Soest wordt thans overleg gevoerd over de mogelijkheid om een tekstbordje met daarop de 1e strofe van de blauwbilgorgel op het oude terrein van Zonnegloren te plaatsen ter herinnering aan het feit dat Kees Buddingh’ daar verpleegd werd en de blauwbilgorgel schreef. Vanaf die plek kunnen na het lezen van het gedicht wandelingen worden gemaakt door het bos. Op 28 oktober in de middaguren vinden er enkele activiteiten plaats rond de opening van de Buddingh’ expositie in het museum.

Op 19 november, aanvang 14.00 uur, zal biograaf Wim Huijser een lezing verzorgen over Buddingh’ in museum Soest.

Schaker C.Buddingh' ook zichtbaar in poëzieroute in Leeuwarden

Dochters van Gerk Koopman onthullen in Leeuwarden

de nieuwe poëziesteen ter herinnering aan Cees Buddingh

15.01.17 Hans Berrevoets

Schaker C. Buddingh' (1918-1985) is ook zichtbaar met zijn gedicht de Blauwbilgorgel in Leeuwarden. Hij is opgenomen in een poëzieroute (zie persbericht). Dat gedicht werd geboren in zijn tijd in sanatorium Zonnegloren binnenkort 75 jaar geleden. Zonnegloren ligt in de gemeente Soest. In het museum aldaar heeft de geschiedenis een plek en in dat gebouw speelt ook schaakclub Soest.

Twee andere schakers waren in Zonnegloren in de nabijheid van Kees Buddingh': Constant Orbaan en Adri van der Willigen. Orbaan lag twee bedden van Kees af en werd later nog internationaal meester en internationaal schaakrechter.

De oud-burgemeester van Weststellingwerf, Remco Heite, heeft al enkele boeken geschreven over de levensgeschiedenis van Orbaan. Uiteraard speelt Buddingh' daarin een rol.

In Zonnegloren - de wieg van het befaamde Buddingh' gedicht - kwam Adri vanuit Dordt langs om te schaken. Ze onderhielden ook contact per brief en bespraken ook partijen die in de kring van schaakclub Dordrecht werden gespeeld. In de tweede helft van 2016 speelde Adri van der Willigen (95 jaar inmiddels) zijn laatste externe partij voor schaakclub Dordrecht. Hij is nog de enige schaker uit de Dordtse schaakwereld, die voor de tweede wereldoorlog al een bekende clubschaker was. Het vermoeden is dat hij lid werd in 1935, toen Max Euwe om de wereldtitel speelde. Schriftelijke bewijzen zijn er schijnbaar niet van. Wel kennen Buddingh' en Van der Willigen elkaar al uit de jaren dertig van de vorige eeuw. Ze kwamen uiteindelijk ook samen in het eerste team van Dordrecht uit. Adri werd twee keer kampioen van de stad. Kees gaf het schaken via gedichten een plek in de literaire geschiedenis. De Blauwbilgorgel leeft niet alleen op straat in Leeuwarden maar speelt eind januari ook elders in Nederland een rol in de poëzieweek.

Nieuwe poëziesteen bij

Natuurmuseum Fryslân

Persbericht Museum Fryslan

Zaterdag 14 januari is Gerk Koopmans officieel uitgeluid als directeur van het Natuurmuseum Fryslân. Onderdeel van het programma was de onthulling van een poëziesteen voor de entree van het museum. Daar kunnen wandelaars en bezoekers van het museum nu genieten van het speelse gedicht De Blauwbilgorgel van Cees Buddingh’.

De Blauwbilgorgel is één van de bekendste gedichten van de in Dordrecht geboren dichter C. Buddingh’. Als jongeman was hij in 1943 vanwege tbc opgenomen in een sanatorium in Soest. Daar las hij het Engelse kinderverhaal Bluebillgurgle dat hem inspireerde tot het schrijven van zijn beroemde gedicht. Het dier wordt uitgebreid omschreven maar door de vele fantasiewoorden die daarbij gebruikt worden, blijft het een mysterie hoe Blauwbilgorgels eruit hebben gezien.

Een gedicht over zo’n bijzondere beest past natuurlijk helemaal bij het Natuurmuseum. Bovendien is het gedicht van speciale betekenis voor de scheidende directeur. Hij hoorde het voor het eerst als jonge jongen en het trof hem zo dat hij het gedicht uit het hoofd leerde. Een Blauwbilgorgel is natuurlijk een fantasiedier, maar als je de rijke verscheidenheid van de dierenwereld beschouwd, had er best een Blauwbilgorgel tussen kunnen zitten. Koopmans kreeg op de dag dat hij precies één jaar directeur was van de medewerkers een echt ei van een Blauwbilgorgel, het enige ter wereld! Het heeft nog altijd een ereplek op zijn bureau.

Het gedicht van Buddingh’ maakt deel uit van de in 1993 in het leven geroepen poëzieroute door de binnenstad langs gedichten van onder andere Gerrit Komrij, M. Vasalis en Remco Campert. De route is tot stand gekomen ter gelegenheid van het afscheid van mr. G.J. te Loo, burgemeester van Leeuwarden van 16 juni 1983 tot 1 oktober 1993. De eerste tien stenen waren een cadeau voor de afscheid nemende burgemeester. Inmiddels zijn er 46 stenen en de route breidt zich nog altijd uit. De Blauwbilgorgel is het 47e gedicht in de route en werd mogelijk gemaakt door een bijdrage van de Vrienden van het museum.

Gerk Koopmans werd die middag door burgemeester Crone verrast met het Leeuwarder Leeuwtje, een gouden speldje dat wordt uitgereikt aan personen of vertegenwoordigers van organisaties die zich voor de gemeente Leeuwarden of de Leeuwarder samenleving verdienstelijk hebben ingezet. Koopmans blijft de komende twee jaar nog aan het museum verbonden als projectleider Friesland Onder Water. Hij heeft het stokje doorgegeven aan Tom van Slooten, sinds 1 januari 2017 de nieuwe directeur van het Natuurmuseum Fryslân.

De schaaksport was altijd een liefde voor de Dordtse dichter C. Buddingh’

11.05.15

,,Dichter bij Dordt” is de titel van de biografie over de dichter C. Buddingh’ die op 20 mei wordt gepresenteerd in het Stadhuis van Dordrecht. De schaaksport heeft daarin ook een plek. ,,De schaaksport was altijd een liefde voor C. Buddingh’, zo noteert biograaf Wim Huijser.

Als jongen van 17 jaar kwam Huijser voor de eerste keer met Kees in aanraking. Hij moest voor school een werkstuk moest maken. Daarna is Huijser niet meer losgekomen van de dichter die in Dordrecht in 1918 werd geboren en er in november 1985 overleed.

Buddingh’ speelde in Dordrecht een aantal jaren in het eerste team van schaakclub Dordrecht. Toen zijn bekendheid in het land door het TV programma Poets – met de verborgen camera - rond 1970 tot nationale hoogte steeg, kwam hij eens voor Dordrecht 1 in de tweede klasse KNSB tot negen remises.

De club speelde toen nog op de bovenste verdieping van het gebouw van de hogere landbouwschool aan de Oranjelaan in de stad. Dat was op loopafstand van het huis van Buddingh’ aan de Bankastraat. Kees was Kees ook tijdens zo’n landelijke wedstrijd en voor jeugdschakers gewoon en direct benaderbaar.

Eens liet Buddingh’ verstek gaan, toen zijn poes op de zaterdagmorgen onvindbaar was, zo vertelde Pank Hoogendoorn nog eens aan Dagblad De Dordtenaar toen de krant in 1995 zijn tiende sterfdag memoreerde met een pagina groot artikel.

Goede herinneringen heeft Kees, volgens zijn eigen dagboek, aan het teamschaken in de Statenzaal van het Hof op de plek waar nu het centrum is van het belevingsmuseum Hof van Nederland te vinden is rond de datum 19 juli 1572.

De voorzitter van het huidige Buddingh’genootschap, Hans Berrevoets, wist hem toen bij het teamschaken te betrekken, zo meldt Buddingh’ in zijn dagboek.

Dordtse schaaknamen komen langs in de biografie zoals van de literaire Willige dame leden Han van Gorkom, de reeds overleden Gerrit de Wolf en Kees Klok en ook wordt Hans Berrevoets genoemd.

Een voorpublicatie uit de biografie

De schaaksport was altijd een liefde van Buddingh’ gebleven, al waren er ook perioden waarin hij er geen enkele belangstelling meer voor kon opbrengen. Herhaalde malen had hij zelfs zijn lidmaatschap van de schaakclub opgezegd, maar even zo vaak werd hij toch weer uitgenodigd voor een schaakcompetitie tussen Dordtse teams.

‘Buddingh’ speelde met de stukken zoals hij ook met woorden omging,’ herinnerde zijn teamgenoot Pank Hoogendoorn zich in 1985. ‘Hij zocht het mooie, de schoonheid in het schaakspel. Om de punten ging het hem niet.’ Andere tegenstanders bewaren daar een wat meer genuanceerde herinnering aan. Wie eenmaal overtuigend had gewonnen, werd minder vanzelfsprekend uitgenodigd

voor revanche.

Interpolistoernooi
Het naspelen van wedstrijden was voor Buddingh’ een manier om na opeenvolgende drukke weken weer wat op adem te komen. In 1977 lag er de vraag van Martin Vael, hoofd PR van het Interpolisschaaktoernooi in Tilburg, om een inleiding voor het programmaboekje te schrijven. Het werd een prachtige dialoog voor twee heren over de grote toernooien uit de schaakgeschiedenis. Als tegenprestatie werd Buddingh’ uitgenodigd om als speciale gast het toernooi te bezoeken. Roel Leentvaar herinnert zich nog goed dat hij mee mocht: ‘We kregen allebei een persbadge en hadden daarmee toegang tot de perskamer en het heilige

der heiligen: de speelzaal. Dat was voor maar enkelen weggelegd.’

Getweeën ontmoetten ze in Tilburg talrijke schaakcoryfeeën als Kasparov, Karpov, Portisch, Larsen, Smyslov, Timman, Tal en Hübner. Ook was er steevast Buddingh’s oude sanatorium-compaan, de schaakarbiter Constant Orbaan.

In de persruimte werd ‘gevluggerd’ met Hans Böhm, Jan Hein Donner en Max Pam. In de daaropvolgende jaren zou het schaaktoernooi voor Buddingh’ en Leentvaar een jaarlijks hoogtepunt blijven.

Dichter bij Dordt telt 410 pagina’s over de man die Nico Dijkshoorn van de Wereld Draait Door (DWDD) steevast zijn leermeester noemt.

Schaker/dichter C. Buddingh’ krijgt in mei zijn eigen biografie

12.02.15

De schaaksport is maar een facet van het leven van dichter/schrijver C. (Kees) Buddingh’ (1918-1985) uit Dordrecht, maar uiteraard zal het te vinden zijn in zijn eerste biografie. In mei 2015 zal de biografie worden gepresenteerd.

,,We hebben in het verleden regelmatig aandacht besteed aan het schaken in combinatie met Buddingh’ in Dordt, want dat was echt voor hem zijn denksport”, zegt schaker en voorzitter van het C. Buddingh’ genootschap Hans Berrevoets.

Zo speelde Buddingh’ jarenlang in het eerste team van Dordrecht. Adri van der Willigen, die nog steeds extern voor Dordrecht uitkomt, ging in de tweede wereldoorlog in Soest bij Kees langs om te schaken in het sanatorium. Kees moest kuren in verband met zijn TBC in Zonnegloren.

,,Buddingh’ speelde op het zogeheten middenvak ook met de latere IM en topscheidsrechter Constant Orbaan”, aldus Berrevoets. Volgens Hans Ree is die verhouding tussen de schakers ook in het werk van Buddingh’ terug te vinden.

De Dordtenaar, die door Nico Dijkshoorn wordt genoemd als zijn literaire vader, krijgt een biografie van meer dan vijfhonderd pagina’s. In eerste instantie waren rolden er zelfs meer dan achthonderd uit de pen van biograaf Wim Huijser. Schrijven is soms ook schrappen en daarom is het boek ook geen schaakboek geworden, maar vertelt het over het leven en werken van de ereburger van Dordrecht. Voetbalclub DFC, cricket en schaken waren wel de sporten van Kees. Hij was ook maatschappelijk en cultureel actief in Dordrecht.

Het Buddingh’ genootschap hoopt dat de biografie mensen zal aansporen om lid te worden van het genootschap. ,,Wim Huijser verdient als biograaf ook alle lof, want een biografie schrijven is echt het leven en werken van iemand bestuderen.”

Buddingh’ genootschap nodigt liefhebbers uit voor speciale middag in Dordts Museum

13.01.13

DORDRECHT – C. Buddingh’ – de Dordtse schrijver, dichter en schaker - staat op zondag 27 januari vanaf twee uur centraal met een speciaal programma in het Dordrechts Museum. Aanleiding is de expositie ,,Kastjes kijken” , het zogeheten beeldend werk van Buddingh’. Het Buddingh’ genootschap organiseert de activiteiten voor veertig eigen donateurs. Andere Buddingh’ liefhebbers zijn ook van harte welkom om nader kennis te maken met de bijzondere (literaire) betekenis van Kees Buddingh’ (1918-1985) en om zijn kastjes te bekijken.

Scheidend voorzitter van het genootschap Peter de Roos, die zijn taken 27 januari formeel zal overdragen aan Hans Berrevoets, opent het Buddingh’ - programma. Hij zal een oproep doen aan Buddingh’ liefhebbers om de doelstellingen van het genootschap te ondersteunen door zich aan te melden als donateur. ,,We willen graag de komende jaren groeien naar een vaste achterban van honderd donateurs. Kees is het meer dan waard.”

De Roos legde met Buddingh’ biograaf Wim Huijser acht jaar geleden de basis voor het Buddingh’ Genootschap op aangeven ook van wijlen Joop van Halen. Op weg naar de herdenking in 2018, van de honderdste geboortedag van Buddingh’, wil zijn genootschap zich op allerlei manieren blijven inzetten om de Dordtse ereburger een blijvende plek in het collectief geheugen van Dordrecht en buiten het eiland te geven.

Biograaf Wim Huijser zal op 27 januari ingaan op de achtergronden van de bijzondere expositie ,,Kastje Kijken”. Vervolgens geeft documentaire-maakster Annemarie Strijbosch een korte inleiding op haar film ‘Poëzie in een ander medium’, die in het museum te zien zal zijn.

TV-portret

Het Buddingh’ Genootschap is er trots op dat vanuit Antwerpen schrijver en acteur Gerd de Ley aanwezig is, maker ook van het historische BRT tv-portret over Buddingh' uit 1975, dat tegelijk een mooi tijdsbeeld van Dordrecht geeft.

Na de pauze zullen Hans Berrevoets en Wim Huijser hem ter inleiding van het BRT-portret vragen stellen over zijn herinneringen hieraan.

Kastjes kijken

Vanzelfsprekend is er volop gelegenheid om de expositie ,,Kastjes kijken” te bezoeken, waar Wim Huijser ook nog vragen zal beantwoorden. Ook is op 27 januari het boek te koop, dat een uitgebreide toelichting vormt op de tentoonstelling.

Schaken

Op vrijdagavond 22 februari zal er wederom een bijzondere activiteit in het museum zijn rond Buddingh’. Dan staat de schaaksport, waarmee de dichter zo verbonden was, centraal. Hij speelde jarenlang in het team van Dordrecht 1.

Genootschap

Het bestuur van het Buddingh’ Genootschap heeft momenteel de volgende samenstelling: Hans Berrevoets (voorzitter) en de bestuursleden Joke Snijders, Wim Huijser en Peter de Roos. Het Buddingh’ Genootschap maakt deel uit van de activiteiten van de stichting DordtLiterair. Aanmelding tot donateur is mogelijk via het volgende mailadres:

buddingh@dordtliterair.nl

Telefonisch via 078 - 639 05 71 bereikbaar op maandag en dinsdag van 09:30 tot 17:00 uur.

Schaken en Buddingh’ is een combinatie

06.08.09

Het Buddingh genootschap, onderdeel van de stichting Perspectief, vestigt in de laatste nieuwsbrief de aandacht op schaken en C.Buddingh´. De Dordtse dichter, die op 7 augustus 1918 werd geboren, was een schaakliefhebber. Voorzitter Peter de Roos meldt: ,,Houdt u, zoals Kees, van schaken, ga dan ook eens kijken op de website www.tomsschaakboeken.nl. Deze site heeft veel aandacht voor Buddingh´. `

Een mooie aanbeveling dus om vooral deze week nog eens aan Buddingh te denken. Eind 2010 zal zijn verzameld werk uitkomen. Nijgh en Van Ditmar tekent daarvoor. Een mooie gelegenheid om ook het schaken en deze Dordtse ereburger weer eens bij elkaar te brengen. In november 2010 is het een kwart eeuw geleden dat Buddingh’ overleed. Het was en bleef ook een stem om nooit te vergeten.

www.tomsschaakboeken.nl